Welke ondergrond biedt de meeste potentie voor arbeidsbesparing?

Dit blog gaat over arbeidsbesparing voor vaste plantentelers voornamelijk op buitenvelden. - Arbeid is één van de belangrijkste - zo niet dé belangrijkste - kostenposten voor vaste plantentelers. Zoveel mogelijk arbeid besparen is daarom cruciaal voor een optimaal rendement. De teeltvloer speelt hierin een sleutelrol. Het is belangrijk dat deze de voorwaarden schept voor een uniforme groei, wat noodzakelijk is om processen te kunnen automatiseren én om (gekwalificeerde) arbeid te besparen. Met een eb- en vloed-vloer of drainagevloer kan wat dit betreft de meeste winst worden geboekt.

Steeds meer vaste plantentelers zetten in op automatisering, om zo arbeid te besparen. Om werkzaamheden te kunnen overlaten aan machines is het zaak dat planten uniform groeien en bloeien. Dan bevinden deze zich namelijk in hetzelfde groeistadium, waardoor de planten allemaal op hetzelfde moment dezelfde behandeling nodig hebben.

Wanneer sprake is van een verscheidenheid in bloei en sorteringen, is automatiseren een stuk lastiger. En om de verschillen in groei te corrigeren, moet handmatig worden bijgestuurd. Bijvoorbeeld qua watergift. Dit vergt arbeid, meestal van gekwalificeerde medewerkers.

Met de keuze voor de juiste ondergrond legt u als teler de basis voor een uniforme gewasgroei en daarmee voor automatisering. Dit kan in de vaste plantenteelt op veel verschillende manieren: door middel van heftrucks, lopende banden, snoeimachines, robots om wijder te zetten, enzovoorts. Op die manier kan veel arbeid worden bespaard. Daarbij bepalen de machines en lopende banden het werktempo, wat het aansturen van medewerkers vergemakkelijkt.

Teeltvloeren: de mogelijkheden en onmogelijkheden

De volgende ondergronden worden het meest toegepast in de vaste plantenteelt.

1. Eb- en vloedvloer (of drainagevloer)

Een eb- en vloedvloer, zoals de ErfGoedVloer, staat steevast garant voor een uniforme gewasgroei. Er is namelijk sprake van een zeer goede drainage: doordat de potten in contact staan met de ondergrond, wordt het water dankzij de capillaire werking meteen uit de potten gezogen. Hierdoor blijft geen overtollig water in de potkluit achter en ontstaan geen plassen op de teeltvloer. Of u nu irrigeert via het eb- en vloedsysteem of bovenover beregent.

Deze goede drainage en uniforme watergift resulteren in een zeer gelijkmatige groei en bloei. Ook het goede microklimaat draagt hieraan bij: doordat de gesteentelaag in de vloer ook in droge perioden vochtig blijft, is sprake van een hogere RV en lagere temperatuur en groeit het gewas beter en uniformer.

Deze uniforme groei en bloei maakt automatiseren eenvoudig. Daarnaast is de vloer volledig vlak, wat ook een voordeel is bij automatisering. En is de inzet van machines nog een stap te ver, dan vergen werkzaamheden als wijder zetten en sorteren weinig vakinhoudelijke kennis. De planten hoeven immers niet te worden beoordeeld of gesorteerd. Om deze reden kunnen hiervoor ook ongeschoolde arbeidskrachten worden ingezet.

Water geven met een eb- en vloedvloer heeft nog een ander voordeel: het gewas blijft droog, waardoor schimmels minder kans krijgen. Dit resulteert in minder uitval én reduceert de hoeveelheid (gekwalificeerde) arbeid. Er hoeft immers minder gewasbescherming te worden ingezet en planten hoeven niet te worden ‘bijgewerkt’. Denk bij dit laatste bijvoorbeeld aan het verwijderen van aangetaste bladeren en bloemen.

Nog een belangrijk aandachtspunt is om bij de aanleg van deze teeltvloer rekening te houden met toekomstige automatisering. Het is mogelijk om de teeltvloer zodanig aan te leggen dat u er goed met machines (heftrucks en Deense karren) overheen kunt rijden.

2. Betonvloer

Een betonvloer heeft een belangrijk logistiek voordeel: deze is goed te berijden met Deense karren en heftrucks. Dit helpt om arbeid te besparen.

Qua teeltklimaat is een betonvloer niet optimaal. De omstandigheden voor de plant zijn al snel te droog en te warm. Ook wat betreft uniformiteit in groei en bloei scoort een betonvloer niet heel hoog. Een betonvloer is namelijk nooit volledig horizontaal; er is altijd sprake van een bepaald hellingspercentage. Als gevolg hiervan zijn de planten die vlakbij de afvoergoot staan doorgaans natter dan planten elders. Dit zorgt voor verschillen in groei, wat automatiseren lastig maakt en waardoor inzet van geschoolde arbeidskrachten nodig blijft.

Na verloop van tijd ontstaan vaak ook verzakkingen en scheuren, waardoor dikwijls plassen blijven staan. Dit resulteert in een ongelijke groei en bloei.

3. Zelfgemaakte vloer

Telers kiezen vaak voor een zelfgemaakte vloer om kosten te besparen in de aanleg. Die lenen zich meestal niet voor verdere automatisering. De praktijk laat zien dat op een dergelijke vloer al snel spoorvorming en plassen ontstaan. Hierdoor is het lastig om met machines op de vloer te komen. Ook is de gewasgroei niet optimaal en uniform en zorgen ziekten en plagen regelmatig voor uitval. Wanneer planten in een plas staan, ontwikkelen schimmels (bijvoorbeeld Pythium, Fusarium en Phytophtora) zich razendsnel.

Een zelfgemaakte vloer gaat dikwijls maar beperkte tijd mee. Opknappen is wel mogelijk, maar dat vergt de nodige arbeid. De vloer is dan een deel van het groeiseizoen niet bruikbaar en dat kost dus productiecapaciteit.

Conclusie: eb- en vloedvloer meest kansrijk

Samenvattend biedt een eb- en vloedvloer of drainagevloer de beste garantie op een uniforme groei en daarmee de meeste mogelijkheden voor automatiseren en besparing op (gekwalificeerde) arbeid. Een zelfgemaakte vloer scoort wat dit betreft het laagst.