De kansen van duurzaam telen in de tuinbouw

Deze pagina gaat over de kansen die duurzaamheid biedt voor kwekers. Klik op de onderstaande links om naar het juiste onderwerp te gaan. Mist u informatie die u graag zou willen toevoegen? Mail naar gj.verweij@erfgoed.nl 

1. Waarom duurzaam telen in de sierteelt? 
2. Een duurzame kas met voorbeeld
3. Plantgezondheid als onderdeel van duurzaam telen
4. Wat levert duurzaam telen de kweker op? 
5. Stappenplan voor duurzaam telen 
6. Inspiratie uit de praktijk
7. ErfGoed en Duurzaamheid

We hebben ook een Whitepaper geschreven over duurzaam telen in de sierteelt. Deze kunt u hieronder downloaden. 

1. Waarom duurzaam telen in de sierteelt?

We noemen hier 6 redenen waarom u duurzaam zou moeten telen. In deze blog beschrijven we de 6 uitgebreid.

1. We hebben een verantwoordelijkheid voor de generaties na ons. 
2. De markt (leveranciers/consumenten/banken) wordt steeds kritischer en eist dat we als sector veranderen.
3. De overheid creëert wetgeving waaraan de sierteelt moet voldoen. 
4. Er is een gebrek aan ruimte. Hiermee moeten we op een verantwoorde manier omgaan. 
5. Tekorten aan grondstoffen zorgen dat we op een slimme manier grondstoffen weer moeten hergebruiken. 
6. De energieprijzen zijn onzeker. We moeten hier niet meer afhankelijk van willen zijn. 

Deze 6 redenen laten zien dat we actie moeten ondernemen. Het gaat over de toekomst van uw bedrijf. Duurzaamheid heeft misschien de naam dat het geld kost. In praktijk kan het ook heel veel opleveren. Daarover schrijven we hier meer. 

2. Een duurzame kas uit de praktijk

Waar moet een duurzame kas aan voldoen? We laten ons graag inspireren door praktijkvoorbeelden. 

2.1 Voorbeeld over besparen energiekosten

In de tijd dat een gesloten teelt nog niet verplicht was, gingen wij langs verschillende orchideeënkwekers. We vroegen wat de energiekosten waren. Het droogstoken van de kas leidde tot een flink verbruik en dus hoge kosten. Hiervan schrokken de kwekers en daarom gingen we daarmee aan de slag. We deden proeven met het telen op een ErfGoedVloer. Het water stroomt op deze vloer verticaal weg en daardoor verdwijnt een groot deel van het vocht in de kas. Hierdoor hoefden kwekers minder te stoken en dit leidde tot aanzienlijke energiebesparingen.

2.2. Voorbeeld duurzame kas Opti-flor

We vroegen aan Rens van Antwerpen (teelt manager Opti-flor), hoe zij duurzaam telen in de praktijk brengen. “Dat doen we op verschillende manieren. Met aardwarmte verwarmen wij de kas. Doordat we een constante energiebehoefte hebben, is dat makkelijk met aardwarmte te regelen. De CO2 die we vervolgens te kort komen, halen we uit de haven van Rotterdam.

Verder hebben we 4000 zonnepanelen, goede isolatie in de kas, ErfGoedVloer, kartonnen verpakkingen, planten per tray verpakt (dus niet per plant), labels van katoen, bestrijden we ziektes met biologische bestrijdingsmiddelen en passen we elementen van het nieuwe telen toe. Daarnaast kijken we met leveranciers wat we verder voor duurzame stappen kunnen nemen.”

2.3. Voorbeeld duurzaam ondernemen Florensis

Adriaan Vonk (Director Domestic Prodction bij Florensis): “Bij ons is duurzaamheid een deel van ons ondernemingsplan. Op onze website staat wat we doen aan duurzaamheid, ook in landen als Kenia en Ethiopië. In Nederland passen we een slimme klimaatstrategie toe. We proberen zo veel mogelijk de energie te besparen door te kijken hoeveel energie onze planten nodig hebben en daar het klimaat op aan te passen.

Ook maken we gebruik van zonnedoeken, energiedoeken, ledlampen, herbruikbare trays, alternatieven voor gewasbescherming, een weerbare plant telen en het selecteren van de juiste resistente gewassen. Een optie is een samenwerkingsverband met een afvalverwerkingsbedrijf om hun restwarmte en CO2 te gebruiken.”

3. Plantgezondheid als onderdeel van duurzaam telen

Vanuit ErfGoed zien we de plantgezondheid als heel belangrijk onderdeel van duurzaam telen. Want: 

1. Door weerbare planten heb je minder uitval. Hierdoor heb je niet onnodig energie verspilt. 
2. Gezonde planten zijn langer houdbaar. 
3. Weerbare planten hebben minder gewasbeschermingsmiddelen nodig. 
4. Groene middelen toepassen is makkelijker wanneer de planten weerbaar zijn.

Over dit onderwerp spraken we Dr. Kirsten Leiss, Senior Onderzoeker aan de Wageningen Universiteit & Research. Dit interview kunt u hier lezen. 

4. Wat levert duurzaam telen de kweker op? 

We noemen 6 voordelen die kwekers creëren door duurzaam te telen. In het whitepaper staan deze onderdelen uitgeschreven met quotes van mensen uit de praktijk.  Dit zijn de belangrijkste voordelen: 

1. Vitaler gewas.
2. Kostenbesparingen op bijvoorbeeld energie (zoals gas), water, bemesting en gewasbeschermingsmiddelen.
3. In de toekomst mogelijk meer opbrengsten als mensen meer voor duurzaamheid willen betalen. Hierover waren de meningen verdeeld bij de mensen die we interviewden. 
4. Zekerheid voor de lange termijn.
5. Goed imago voor klanten, medewerkers en andere stakeholders.
6. Nieuwe producten & nieuwe markten.

Overigens zal duurzaam telen in eerste instantie leergeld kosten en uitdagingen met zich meebrengen. Maar op de lange termijn gaat het vooral iets opleveren. 

5. Stappenplan voor duurzaam telen 

Op basis van interviews, online bronnen en eigen inzicht hebben we een stappenplan gemaakt om te verduurzamen. De toelichting van al deze stappen kunt u hier downloaden en in deze blog zijn de eerste drie stappen al uitgewerkt. Dit zijn de stappen die wij adviseren: 

1. Breng de situatie van je eigen bedrijf in kaart.
2. Brengt behoefte van klanten in kaart.
3. Onderzoek naar ontwikkelingen en innovaties.
4. Het maken van keuzes en laaghangend fruit.
5. Geen woorden maar daden!
6. Meet en verbeter.
7. Vier de resultaten met het team.
8. Communiceren naar de markt.
9. Wees transparant en eerlijk.

6. Inspiratie duurzaamheid uit de praktijk

6.1. Ikea vervangt houten pallets

Een mooi voorbeeld van duurzaamheid is het verhaal van IKEA uit 2012. Zij hebben de houten pallets van Optilegde. Hiermee reduceerden zij de ruimte die lege pallets innemen met 85% en het gewicht nam met 90% af. Dit zorgde voor: minder energieverbruik, minder uitstoot in transport, lagere verpakkingskosten en de pallets konden weer gerecycled worden (Bron: rapport van ecocadis).

6.2. Philips verandert businessmodel

Philips wilde verduurzamen. In eerste instantie zetten ze in op energiezuinige lampen. Uiteindelijk zijn ze geswitcht naar een langere levensduur van lampen. Hierdoor daalde wel de omzet en daardoor ging Philips zich meer inzetten op service en onderhoud. Zij hebben bijvoorbeeld het model ‘Light as a service’ opgezet. Philips blijft daarmee eigenaar van de lamp, en kan de lampen terugnemen en weer hergebruiken. Het businessmodel verandert hierdoor behoorlijk. (lees hier meer over deze service)

6.3. Plantje.nl geeft planten een tweede kans

Plantje.nl koopt planten met schoonheidsfouten of planten met een mindere kwaliteit op. Zij voorkomen zo dat planten voor niks in de kas hebben gestaan. Dit vermindert afval en maakt consumenten blij.

6.4. Tulp als grondstof voor cosmetica

Tulp als grondstof voor cosmetica Het bedrijf HM van Haaster heeft onderzoek gedaan naar de mogelijkheden met reststromen van de tulp. Samen met een cosmeticabedrijf en Holland Biodiversity is er naar een extract gekeken dat in cosmeticaproducten gebruikt kan worden. Uit de resultaten bleek dat de bloemhoofden van een bepaald tulpenras voldoen aan de criteria die het cosmeticabedrijf stelt. Op dit moment is men bezig met het ontwikkelen van een eindproduct, lees hier meer over het initiatief.

6.5. Plantenmateriaal in schoenen

Het bedrijf Reebok wil het gebruik van kunststoffen op basis van aardolie in schoeisel verminderen. Als alternatief maken zij gebruik van plantmateriaal. Ze gebruiken daar duurzaam geteelde castorbonen voor. ‘De inlegzool is gemaakt van algenschuim, dat uit invasieve groeigebieden wordt geoogst en van nature geurbestendig is.’

6.6. Inspiratiepagina van KIDV

Het KIDV (Kennis Instituut Duurzame Verpakkingen) laat op deze pagina voorbeeldverpakkingen zien als inspiratie voor het verduurzamen van verpakkingen. Denk aan: papier met suikerbietenpulp, zacht fruit in nieuwe verpakking en een nieuwe Kornuitkrat van 100% kunststof consumentenafval.

6.7. Bodem wordt batterij

Het Wageningse bedrijf Plant-e wekt stroom op uit een reactie die bij planten ontstaat. ‘Bacteriën rond de wortels van planten leven van de voedingsstoffen die ze van die plant krijgen. Die zogenoemde exudaten bestaan voor een belangrijk deel uit suikers, die door de bacteriën worden afgebroken. Bij dat proces ontstaan vrije, negatieve elektronen en positieve waterstofionen. Wat zij doen is niets meer dan die geladen deeltjes aftappen met behulp van elektrodes.’ Lees hier meer over dit initiatief.

7. ErfGoed en Duurzaamheid (+duurzame vloer in de kas of buitenveld)

ErfGoed houdt op verschillende manieren rekening met duurzaamheid.:

• We houden rekening bij het ontwerpen van de vloer met duurzaamheid. Zoals hergebruik van materialen en voorkomen van restafval. 
• Op projecten moedigen we afvalscheiding aan. 
• Onze vloer zorgt voor een weerbaarder gewas, hergebruik van water en meststoffen en besparing op energiekosten. 
• Intern proberen we te verduurzamen door bijvoorbeeld: goede isolatie, afvalscheiding, zonnepanelen en door continu naar nieuwe mogelijkheden te kijken. 

In deze blog leest u meer over ErfGoed en Duurzaamheid.